Nĩ wega nĩ ũntũ wa gũũca mũtandaoni ũyũǃ
Maono na Mworoto wa Gũtaũra Kĩrĩkanĩro
Mworoto wetũ nĩ Gũtaũra Kĩrĩkanĩro kĩa Gĩchuka bamwe na mbuku irĩa ciĩngĩ irĩa ingĩkũria rũthiomi rwa Gĩchuka, na igatethia Achuka makamenya kũthoma na kwandĩka rũthiomi rwao.
Twiũ tũtĩ mĩbaka ya ndini, ĩndĩ tũrutithanagia wĩra na antũ ma kanitha cionthe, nĩ kenda tũbunjie Nteto Mbega cia Kiristũ na njĩra ya kũnenkera Mũchuka Kĩrĩkanĩro kĩa rũthiomi rwawe.
Tũrĩ na wĩtĩkio atĩ mĩtũũrĩre ya antũ ĩkagarũrũka rĩrĩa antũ magatũmĩra kiugo kĩa Ngai na rũthiomi rũrĩa maicĩ mũno.
Ntukũ ya Kwamũra Mbuku ya Ruka na rũthiomi rwa Gĩchuka. Mũtungatĩri Prof. Watson Omulokoli agwete Mbuku ya Ruka.
Cinema ya Njĩcũ
Ntukũ ya Kũrugũria Cinema ya Njĩcũ ya rũthiomi rwa Gĩchuka, tarĩki 10 mweri Wena, 2019 Kanithani ya PCEA Chuka Town.
wegua ũrĩ na thimũ ta Samsung, Techno, Oppo, Asus, Itel, Cubot na ciĩngĩ ta inu cia Andiroindi.
Kĩrĩkanĩro gĩkĩ kĩa thimũ kĩrĩ na mbuku 7. Nacio nĩ Ruka, 1 Akorintho, 2 Akorintho, Agaratia, Aebeco, 1 Athecaronika na 2 Athecaronika.
Mweri Wetano ũkĩthira, tũkoongerera Mbuku ya Wĩra wa Atũmwa.
Wenda kwĩbũra Kĩrĩkanĩro kĩa thimũ cia Windows bamwe na cia iPhone bibinya baba...
Nwa wĩbũre Bloom Beta Reader kuuma Google Playstore, ũkĩnekĩra thimũni yaku na ũkabota kũthoma mbuku mĩngĩ irĩ na ngono cia Kĩrĩkanĩro, na nĩ mbega mũno cia kũthomithia ciana cia Candĩ
Ino nĩ mbuku irĩa ũnkĩbota kwĩbũra kuuma mũtandaoni ũyũ, ũkĩnaciĩthoma na Bloom App.
-
Njĩcũ aboria kĩonje-Chuka.epub
Download1.25 MB
-
Njĩcũ arũngamia kĩbuubani-English.epub
Download1.36 MB
-
Nkoma ageria Njĩcũ-Chuka.epub
Kuuma ũmothoː Mũcikabu Sammy Gitari wa kanitha ya GCC marĩ na Mũtirĩrĩri wetũ wa Mũrandi wa Gũtaũra Kĩrĩkanĩro Prof. Erastus N. Njoka, mũthenya wa kwamũra Mbuku ya Ruka tarĩki 28 Mweri wa Mbere 2017.
Gĩkeno gĩa kwĩgwatĩra Kĩrĩkanĩro
Mũntũ mũka ũmwe akĩthoma Kĩrĩkanĩro na rũthiomi rwawe.
Gĩkundi gĩa kũgona ngono cia Kĩrĩkanĩro cia Gĩchuka
Gĩkĩ nĩkĩo gĩkundi kĩrĩa kĩgonaga ngono cia Kĩrĩkanĩro na rũthiomi rwa Gĩchuka.
Gĩkĩ nĩ gĩkundi kĩa OBS kĩrĩa kĩgonaga ngono cia Kĩrĩkanĩro na rũthiomi rwa Gĩchuka. Kuuma ũmothoː Mercy Kĩthĩnji, Betty Mũtegi, Joseph Mũtuĩri na James Gĩchũrũ.
Mũkũrũ wa kuuma Ciambaraga, Chuka akĩthoma Mbuku ya Ruka.
Ciatho irĩa mbetũku
Kwonania Cinema ya Njĩcũ Thokoni ya Ĩkũũ
Tarĩki 21 Mweri wena 2019.
Thaaː Kuuma thaa ikũmi na ciĩrĩ cia kĩbwaĩ
Tũgwatanĩrĩte na Kanitha ya KAG Ĩkũũ
Kwonania Cinema ya Njĩcũ Kanithani ya PCEA Mũgwe
Tarĩki 22 Mweri wena 2019.
Thaaː Kuuma thaa ikũmi na ciĩrĩ cia kĩbwaĩ
Tũgwatanĩrĩte na Kanitha ya PCEA Mũgwe.
Nkinya rĩu ũgu, Cinema ya Njĩcũ yonanĩtue Mũtũbe, Ndagani, Karandini, Kĩbũgua, Kangũtũ, Kambandi na Werũ.
- Antũ nkũrũki ya 2,000 nĩmamĩonete na antũ ta 280 nĩmetĩkĩrĩte Mwathani Njĩcũ Kiristũ atuĩka mũbonokia na mwathani wao. Tũciokerie Ngai nkaathoǃ
Kwamũra Cinema ya Njĩcũ na rũthiomi rwa Gĩchuka.
Ntukũ ya Kwamũra Mbuku ya Raka (Mweri wa Mbere tarĩki 28 2017)
Ntukũ ya gũkenerera kũthoma na kwandĩka, ya nthĩ yonthe (Tarĩki 8, Mweri wa Kenda)
Mwaka ũyũ, Ntukũ ya gũkenerera kũthoma na kwandĩka, ya nthĩ yonthe ĩgakenererwa mũthenya wa Wetano tarĩki 7 Mweri wa Kenda, 2018.
Ntukũ ya Nthĩ yonthe ya Rũthiomi rwa Maitũ (Tarĩki 21, Mweri Waĩrĩ)
Bibinya baba wegua nĩ ũkwenda kũmenya maũntũ megiĩ Mũthenya wa gũkenerera Rũthiomi rwa Maitũ Mwaka wa 2018.
Mũtũũrĩre wa Achuka
Mũchuka wa Karaca a-rĩ na mĩtugo yawe na ya-rĩ ya mwanya mũno na atũũri mawe tamo Atharaka, Ambeere, Aembu na Mũthambĩ. Mĩtũũrĩre ya Achuka nĩyonekaga wacũtha ũtumi wa nyomba ciao, nguo irĩa mekagĩra na nkinya maũntũ marĩa Achuka marũthaga kenda mabota kwona mbeca na irio.
Achuka
Achuka matũũraga Kaũntĩ ya Tharaka Nithi, Kenya. Kũringana na gũtarwa kwa antũ kwa mwaka wa 2009, Tharaka Nithi ĩrĩ na antũ356,330. Antũ 48/100 nĩ arũmwe na antũ 52/100 nĩ aka. Antũ marĩa engĩ mũno kaũntĩni ĩno nĩ antũ ma rũthiomi rwa Tharaka, Mwĩmbĩ, Mũthambĩ na Chuka. Gũtĩwe wicĩ Achuka monka nĩ megana, nĩ ũntũ bĩndĩ ya gũtarwa kwa 2009 Achuka ma-tarirwe makĩringanĩrwa marĩ bamwe na antũ ma mũgongo wa Meru yonthe. Ĩndĩ kũringana na Ĩbuku rĩa ethnologue (1980) Achuka nĩ ta antũ 70,000, na bĩndĩ ĩnu antũ nwaka mo-ngererekaga na karũgĩ. Ũmũnthĩ nwa tuuge Achuka nĩ ta antũ 160,000.
Gĩchuka nĩkĩbuanene na Kĩtharaka mũno, na nkinya nthiomi irĩa irigicĩrĩtie Achuka. Kĩbuanene na Kĩembu [ebu] maita 73/100, kĩabuanana na Gĩkũũ [kik] maita 70/100, Kĩmĩĩrũ[mer] maita 67/100, na Gĩkamba [kam] maita 63/100.
Maabu ya Chuka
Mũtũrĩre wa Mũchuka
Achuka matũũrĩte marĩ na thaayũ na atũri mao gwa kabinda karaca mũno. Atũũri mau nĩ Mũthambĩ, Tharaka, Mbeere na Embu. Ngono cietũ cia gĩtene ciugaga Achuka na Atharaka ma-rĩ ciana cia ĩthe ũmwe tawe Ciambugi. Nawe Ciambugi a-rĩ na aka maĩrĩ, tamo Ciambandi na Ciangoi. Ciambandi akĩthaama akĩthiĩ gũtũũra Tharaka agĩciara Atharaka, nawe Ciangoi agĩtigwa Chuka agĩciara Achuka.
Kũrĩ Achuka, gũtaanwa gwa tũbĩcĩ nĩ kĩatho kĩa bata mũno kũrĩ mũtũũrĩre. Ntaano cia Mũchuka irĩ mũkũũrani na cia mĩgongo ĩrĩa ĩngĩ, na rũtaano nĩru rũtũmaga mũntũ agakũra na agatuĩwa mũntũ mũgima wa gũtiirĩrĩra mwĩrĩga. Kĩbĩcĩ gĩtaanagwa gĩgatuĩka nthaka. Nthaka cionka nĩcio ciĩtĩkĩrĩrĩtue kũbikania, kũgaĩrwa ĩgai, na kwĩthuurĩra maũntũ atĩ njarani cia aciari. Nthaka nĩcio cietĩkagĩrĩrua gũcũũnga ncũngo ya Mwĩnjĩro.
Achuka marĩ ĩgweta ĩnene mũno nĩ ũntũ wa ncũũngo yao ĩrĩa ĩtagwa Mwinjĩro. Ĩno nĩyo ncũngo ya mwĩnjĩro.
Mbere ya nthaka ĩbikania, rũraio nĩrũrutagwa na rũkanenkerwa kũrĩ mũciĩ wa mwarĩ. Mũntũ mũrũme nĩwe egucaga arĩ kĩongo kĩa mũciĩ. Wĩra wa aka nĩ kũruta mawĩra ma mũciĩ na kũrera ciana, wana wegua rĩu ũgu, mũntũ mũka wana we nũrutaga wĩra wa kũreta mbeca mũciĩ.
Gĩtene, Achuka ma-rĩ na mĩrĩga yarĩ na ũrito mũno. Mwĩrĩga nĩ gĩkundi kĩa antũ ma mũciĩ ũmwe ũrĩa mwariĩ. Kwogu antũ ma mwĩrĩga ũmwe megucaga marĩ na kaumo kamwe. Mĩĩrĩga yatuĩrĩrwe riĩtwa kũringana na aciari marĩa ma-mbĩrĩrie mwĩrĩga ũnu. Wa mwĩrĩga wa mũchuka wĩgucaga ũrĩ na kĩnyuĩro kĩa u.
Mĩĩrĩga ya Chuka nĩ ĩnoː Ĩgandaĩ, Ĩtarĩ na Mũrobo, Mũcekwa, Ĩgankida, Thona na Ĩbiga, Mũrũrũ, Marũgũ na Mbũtĩ, Ĩthe Mbugi na Njoguni, Nkui na Gakũya, Ĩgoki na Ũmũtho, Mũnari, na ĩngĩ mĩngĩ. Thuuba ya wĩathi, antũ ma Chuka ma-gaĩrwe ithaka kũringana na mĩĩrĩga nĩ ũntũ nwaka ma-tũranagia bu.
Wana wegua rĩu ũgu mĩĩrĩga ĩtĩ ĩgweta, antũ ma mũciĩ nĩmatucaga ĩtua rĩa maũntũ mengĩ mũno, mũtũũrĩreni wa mũntũ, mũno mũno maũntũni ma ciatho cia kũbikania, mathiko na ma kũgaa mĩgũnda.
Rĩu ũgu, Achuka nĩ arĩmi ma kĩmera, nĩ ũntũ mĩthetu yao ĩrĩa yumanĩtie na Kĩrĩma gĩa Kĩrĩnyaga nĩ mĩnoru mũno. Ũrĩmi wa biacara wa Mũchuka mũno mũno nĩ wa kũrĩma kaũa na macani. Achuka nĩmakũrĩthia ng'ombe na mbũri cia ĩria rĩa kwendia. Gwokubĩ, Mũchuka nĩ mũntũ mũruti wĩra mũno, na mũtugani.
Irio
Irio cia Mũchuka wa karaca ciarĩː mũthere, nyoni, mũthũra, ikwa, gĩtwero, kaboco, kĩbĩrĩ na ciĩngĩ mĩngĩ.
Ũũgĩ wa Achuka
Achuka nĩ antũ aũgĩ mũno. Ũũgĩ wa Mũchuka nĩ wonekaga rĩrĩa wathoma nthumo, ntaĩ na nyĩmbo cia Mũchuka.
